Page 37 - 2017_il_sinirinda_buyuksehir_belediye_modeli

Bir Dönüşüm Süreci Olarak İl Sınırında Büyükşehir Belediye Modeli 37

(1929) ve Belediye Kanunu (1930)’dur. Uzunca bir süre yürürlükte kalan bu
kanunların bir kısmı çok kısa bir zaman önce değiştirilmiş olup; bir çok değişiklik
yapılmış olsa da 1924 tarihli Köy Kanunu hala yürürlüktedir.

1940’ların sonu ve 1950’li yılların başlarında raporlar dönemi olarak isimlendi-
rebileceğimiz bir dönem yaşanmıştır. Bu raporlarda kamu yönetimi sisteminin
örgütlenme, işleyiş ve denetim mekanizmalarındaki eksiklikler; personel ve maaş
sisteminin iyileştirilmesi; nitelikli eleman ihtiyacını karşılamaya yönelik eğitimlere
dair öneriler gibi bazı değerlendirmeler yer almaktadır. Fritz Neumark’ın hazırla-
dığı “Devlet Daire ve Müesseselerinde Rasyonel Çalışma Esasları Hakkında Rapor”
(1949), J. M. Barker Raporu (1951) ve J. W. Martin ve F. C. E. Cush Raporu (1951)
bu dönemde hazırlanan raporlar arasında sayılabilir.

1960’tan sonra Türkiye’de Beş Yıllık Kalkınma Planları uygulanmaya başlamış,
kalkınma planları kapsamında kamu yönetiminde reform konusuna da ağırlık ve-
rilmiştir. 1960’ların ilk yılları, yönetimde yeniden yapılanma açısından bir arayış,
hazırlık ve örgütlenme dönemi olarak değerlendirilebilir. Devlet Planlama Teşkilatı
(DPT), Devlet Personel Dairesi ve Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü
(TODAİE) ile reform çalışmalarının kurumsal zeminleri hazırlanmıştır. 1961 yılın-
da TODAİE tarafından hazırlanan “İdari Reform ve Reorganizasyon Hakkında Ön
Rapor” isimli çalışma ilk adım niteliğindedir.

DPT ve TODAİE tarafından 1962 yılında başlatılan Merkezi Hükümet Teşkilatı
Araştırma Projesi (MEHTAP), kamu yönetimi sisteminin yeniden yapılandırıl-
masına ilişkin en kapsamlı çalışmadır. 1963 yılında hükümete sunulan MEHTAP
Raporu’nda; mali imkânların yetersizliği, personel aksaklıkları, yön gösterme ve
gözetim yokluğu, teşkilat bozuklukları, kırtasiyecilik, iyi düzenlenmemiş merke-
ziyetçilik ile eksiklikleri gidermeyi ve aksaklıkları düzeltmeyi yönetimin kendi gö-
revleri arasında görmemesi gibi sorunlara dikkat çekilmektedir. Söz konusu sorun-
ların çözümüne yönelik olarak, raporda öngörülen çözüm önerisi ile tam uyuşmasa
da, 1964 yılında DPT bünyesinde İdareyi ve İdari Metotları Yeniden Düzenleme
Komisyonu oluşturulmuştur.