Page 42 - 2017_il_sinirinda_buyuksehir_belediye_modeli

42 İl Sınırında Büyükşehir Belediye Modeli Kocaeli Deneyimi

5. İl Sınırında Büyükşehir Belediye Modeli

İhtiyaçların sürekli artan ve değişen doğası ihtiyaçlara cevap vermek için oluşturu-
lan mekanizmaların da dönüşümünü zorunlu kılmaktadır. Söz konusu zorunluluk
kamu yönetimi alanında kendini çok daha güçlü bir şekilde hissettirmektedir. Ge-
rek Osmanlı İmparatorluğu gerekse Türkiye Cumhuriyeti’ndeki yönetimi yeniden
yapılandırma girişimlerinin kısa tarihine dair son derece özet bir şekilde yer veri-
len bilgilerden de görüleceği üzere içsel ve dışsal koşullardaki değişimlere paralel
olarak yönetim modelinin de yeniden gözden geçirilmesi ya da yeniden yapılan-
dırılması gerekmektedir. Zira, her zaman ve mekanda geçerli olacak mükemmel
bir modelden bahsetmek mümkün değildir. Esasen bir yönetim modelinin değişen
koşullara uyum sağlama kapasitesi arttıkça, bu model daha az kusurlu ve mükem-
mele daha yakın bir model olacaktır.

Bu açıdan bakıldığında, il sınırında büyükşehir belediye modeli, değişime ve değişimin
doğurduğu yeni ihtiyaçlara en etkili şekilde cevap verme zorunluluğu çerçevesindeki ara-
yışların en yenisidir, fakat sonuncusu olduğunu söylemek mümkün değildir.

Bu modelin de eksikliklerinin olduğu ve sonraki yıllarda bu eksikliklere yönelik
revizyonlar yapılacağı, kanunlarda yapılan revizyonlar dikkate alındığında muhak-
kaktır. Örneğin, 2004 yılında yapılan değişiklikle il sınırında büyükşehir modeli
Kocaeli’nde pilot olarak uygulanmaya başladığında ilk kademe belediyeleri ve il
özel idaresinin tüzel kişilikleri devam ettirilmişti. Uygulamaya ilişkin deneyimler,
gerek kaynakların etkin kullanımı gerekse hizmetin gereği açısından il sınırında
büyükşehir belediye modelinde ilk kademe belediyeleri ölçeğinde örgütlenmenin
rasyonel olmadığını gösterdiğinden, 2008 yılında çıkarılan 5747 sayılı Kanunla bir
revizyona gidilmiş ve ilk kademe belediyeleri büyükşehir ilçe belediyelerine bağlan-
mış veya dönüştürülmüştür.

Bir başka örnek ise, 6360 sayılı Kanunla yapılan son değişiklikle il sınırında bü-
yükşehir modeline geçilen illerde, il özel idarelerinin tüzel kişiliğinin kaldırılması-
na ilişkindir ki, bu revizyon da İstanbul ve Kocaeli deneyimleri ışığında atılan bir
adımdır.

Bu çerçevede aşağıda ilk olarak il sınırında büyükşehir belediye modelinin rasyo-
nellerine değinilecek; ardından yeni modelin idari, hukuki ve mali açıdan getirdiği
yenilik ve farklılıklar incelenecektir.