Page 43 - 2017_il_sinirinda_buyuksehir_belediye_modeli
P. 43
Bir Dönüşüm Süreci Olarak İl Sınırında Büyükşehir Belediye Modeli 43
5.1. İl Sınırında Büyükşehir Belediye
Modelinin Rasyonelleri
İl sınırında büyükşehir modeli esasen yerel yönetim sisteminde ölçek optimizas-
yonuna yönelik bir yeniden yapılandırma girişimidir. Pilot uygulamanın İstanbul
ve Kocaeli’nde tecrübe edildiği bu model, yapılan son değişikliklerle hem diğer on
dört büyükşehir belediyesine yaygınlaştırılmış, hem de yeni kurulan on üç büyük-
şehirde de bu modelin uygulanmasına geçilmesine karar verilmiştir.
Bir kamu hizmeti hangi ölçekte üretildiğinde daha hızlı, daha kaliteli ve daha düşük
maliyetle sunulur ve kamu kaynakları daha etkin bir şekilde kullanılırsa, o ölçek
optimal ölçektir. Bu çerçevede son yapılan değişikliklerle, bir yandan merkezden
sunulması optimal olmayan kamu hizmetleri yerel yönetimlere devredilirken, di-
ğer yandan da optimal ölçeğin altında olmaları nedeniyle bazı yerel yönetim birim-
leri kapatılarak ve/veya birleştirilerek yerel yönetimlerde optimal ölçek düzeyine
ulaşılması hedeflenmektedir.
Türkiye’de merkezi yönetimin yetkilerinin yerel yönetime devredilmesinin rasyo-
nelleri konusunda genel bir aşinalık olmakla birlikte, yerel yönetim birimlerinin
daha optimal bir ölçeğe göre yeniden düzenlenmesinin rasyonelleri konusunda
aynı tespitin yapılması o kadar kolay değildir. Bu nedenle, çok küçük ölçekli yerel
yönetim birimlerinin kapatılması ve/veya birleştirilmesi ve büyükşehir belediyele-
rinin hizmet sınırlarının genişletilerek sayıca da artırılması yoluyla yerel yönetim-
lerde optimal hizmet ölçeğine ulaşma hedefinin rasyonellerine değinmekte yarar
vardır. Ölçek optimizasyonun yararları şöyle sıralanabilir:
1. Ölçek büyümesi hizmet sunum kapasitesini büyütürken, birim başına hizmet mali-
yetlerini azaltacak ve kaynakların daha etkin kullanımını sağlayacaktır.
2. Ölçek büyümesi ile birlikte insan kaynakları kapasitesi gerek niteliksel gerekse nice-
liksel olarak artacaktır.
3. Seçmenlerin daha büyük bir ölçekte seçim yapma imkanı, karar organlarında görev