Page 219 - 2017_il_sinirinda_buyuksehir_belediye_modeli
P. 219
Genel Değerlendirme ve Sonuç 219
Başka bir ifadeyle, yeni düzenleme ile birlikte bu modelin uygulanacağı illerde köy
idaresi ve il özel idaresi kaldırılarak, yerel yönetimler üçlü düzeyden tekli düzeye
indirilmektedir. Türkiye nüfusunun 4’te 3’lük kısmını ilgilendiren bu dönüşüm,
Türkiye yönetim tarihi açısından devrim niteliğinde bir değişikliktir.
6360 sayılı Kanunla, büyükşehir belediyeleri ile büyükşehir ilçe belediyelerinin
genel bütçe vergi gelirlerinden aldığı paylar oransal olarak artmaktadır. Bu oran
büyükşehir ilçe belediyeleri için %2,50’den %4,50’ye çıkarılırken, büyükşehir be-
lediyeleri için %5’ten %6’ya çıkarılmaktadır. Bunun dışında da bazı kalemlerde
büyükşehir belediyelerinin gelirlerinin artacağını söylemek mümkündür. Genel
bütçe vergi paylarının dağıtım oranlarının değişmesi yanında, dağıtım esaslarında
da değişikliğe gidilmiştir. Nüfusun belirleyiciliğinin yanına yüzölçümü faktörü de
eklenerek daha adil bir dağıtım hedeflendiği anlaşılmaktadır.
Büyükşehirler dışındaki, il ve ilçe belediyeleri ile il özel idarelerinin genel bütçe ver-
gi gelirlerinden aldıkları pay oranları azalmış gibi görünse de; sayıları ve nüfusları
azalacağından genel bütçe vergi gelirlerinden alacakları kişi başı pay miktarlarında
artış olmaktadır. Dolayısıyla, yerel yönetimler genel anlamda mali açıdan güçlen-
dirilmektedir.
İl sınırında büyükşehir modelinin yerel yönetim sisteminde ölçek optimizasyonu-
na yönelik bir yeniden yapılandırma girişimi olduğu anlaşılmaktadır. Bu değişik-
likle, bir yandan merkezden sunulması optimal olmayan kamu hizmetleri yerel yö-
netimlere devredilirken, diğer yandan optimal ölçeğin altında olmaları nedeniyle
bazı yerel yönetim birimleri kapatılarak ve/veya birleştirilerek yerel yönetimlerde
optimal ölçek düzeyine ulaşılması hedeflenmektedir.
Bu çalışmada, 6360 sayılı Kanun’un genel gerekçesinde belirtilen hususlar da dik-
kate alınarak, ölçek optimasyonu sayesinde il sınırında büyükşehir belediye mode-
linin aşağıdaki olumlu gelişmeleri ortaya çıkaracağı öngörüldü:
